Λίγο κρίθινο ψωμί βουτηγμένο σε άκρατο (ανέρωτο) οίνο μαζί με μερικά σύκα ή ελιές. Αυτό ήταν το περίφημο ακράτισμα, το πρωινό δηλαδή, στην Αρχαία Ελλάδα. Ένα γεύμα λιτό, αλλά χαρακτηριστικό της σημασίας που οι Έλληνες έδιναν στο ψωμί και στη διατροφική του αξία.

Κυρίαρχο στοιχείο του τραπεζιού σε διαφορετικούς πολιτισμούς και χρονολογικές περιόδους, το ψωμί είναι κάτι περισσότερο από βασικό κομμάτι της καθημερινής διατροφής. Η παρουσία του χρονολογείται από τους προϊστορικούς χρόνους, με την πρώτη παρασκευή του να πιθανολογείται στη νεολιθική εποχή. Κατά τη μινωική, τη μυκηναϊκή και την κλασική περίοδο, τα δημητριακά αποτελούσαν τη βάση της ελληνικής διατροφής. Ήταν μάλιστα τέτοια η σημασία τους που λέγοντας «άρτος» οι αρχαίοι Έλληνες αναφέρονταν τόσο στο ψωμί όσο και στο φαγητό γενικότερα. Στα κείμενά του Ησίοδου, του Ομήρου και του Ηρόδοτου βρίσκει κανείς αρκετές σχετικές αναφορές. Ο Ιπποκράτης μιλά επίσης για διάφορα είδη ψωμιού από σιταρένιο αλεύρι, κοσκινισμένο ή μη, με προζύμι ή χωρίς, με πίτυρα, με πλιγούρι, με μέλι και τυρί, με λάδι, παπαρούνα και σουσάμι. Ο Αθήναιος αναφέρει τουλάχιστον 72 διαφορετικά είδη, ενώ ο Αριστοφάνης και ο Πλάτωνας εξυμνούν το εξαιρετικό ταλέντο του πιο διάσημου αρτοποιού της εποχής, του Θεαρίωνα.

Στην αρχαία Ελλάδα ο τρόπος καλλιέργειας σίτου, κριθαριού και όλυρας ήταν γνωστός από την ομηρική εποχή. Καθώς όμως η καλλιέργειά τους δεν ήταν συστηματική, η παραγωγή δεν ήταν σε θέση να καλύψει τις ανάγκες των κατοίκων ιδιαίτερα στην πυκνοκατοικημένη Αθήνα, που κατέφευγε αναγκαστικά στην εισαγωγή. Το άσπρο, μάλιστα, ψωμί, που φτιαχνόταν από σιτάρι εισαγόμενο από την Αίγυπτο αποτελούσε πολυτέλεια, γι’ αυτό και το απολάμβαναν μόνο οι ευγενείς.

Η παρασκευή του ψωμιού γινόταν στα σπίτια και αποτελούσε βασική οικιακή εργασία για τις γυναίκες της εποχής, μια χρονοβόρα και κοπιαστική διαδικασία, που όμως οδηγούσε σε αριστοτεχνική παραγωγή. Στην Αρχαία Ελλάδα το ψωμί είχε επίσης θρησκευτική σημασία. Από κείμενα γνωρίζουμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες προσέφεραν ψωμί στη θεά Δήμητρα, προστάτιδα της γεωργίας, των καρπών και του ζωογόνου άρτου.

Η παρουσία του ψωμιού στο ελληνικό τραπέζι είναι διαχρονική. Στο πέρασμα των αιώνων η ελληνική παράδοση του ζυμώματος του ψωμιού διατήρησε την ξεχωριστή της θέση με πλήθος ευωδιαστών αρτοσκευασμάτων που κατέχουν κυρίαρχη θέση στο ελληνικό πρωινό.